Ağız kokusu, halk arasında halitozis olarak bilinir ve hem sosyal hem de psikolojik yaşam üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Dünya genelinde insanların yaklaşık dörtte biri bu durumu yaşamakta olup, son yıllarda ağız ve diş sağlığı alanında farkındalık ve tedavi yöntemleri hızla artmaktadır. Halitozis, ağızdan ya da vücudun diğer bölgelerinden kaynaklanabilir ve erken teşhis, hem bireysel hem de sosyal etkileşimlerde ciddi sorunları önleyebilir.
Ağız Kokusu (Halitozis) Nedenleri
Ağız kokusu (Halitozis), patolojik ve fizyolojik olmak üzere iki ana kategoriye ayrılabilir. Bunun yanı sıra, bazı durumlar da sadece geçici olarak ağız kokusuna neden olabilir.
Ağız Kaynaklı Halitozis (Patolojik)
Ağız kaynaklı halitozis, tüm vakaların %80-90’ını oluşturur ve başlıca sebepler şunlardır:
- Dil Tabakası: Dil üzerindeki bakteri ve yiyecek artıklarının birikmesi kötü kokuya yol açar.
- Periodontal Hastalıklar: Diş eti iltihabı (gingivit) veya diş hastalıkları, ağız kokusuna neden olabilir.
- Diş Çürükleri ve Diş Lezyonları: Dişlerdeki çürükler veya oluşan diş lezyonları, kötü kokuya sebep olabilir.
- Ağız Kuruluğu: Tükürük üretiminin azalması, bakterilerin çoğalmasını sağlar ve halitozis riskini artırır.
- Reflü ve Postnazal Akıntı: Mide asidinin yemek borusuna geri akması veya burun tıkanıklığı, ağız kokusuna sebep olabilir.
- Kötü Yapılmış Protezler: Uygun şekilde yerleştirilmemiş protezler ağız kokusuna katkı sağlayabilir.
Ağız Dışı Kaynaklı Halitozis (Patolojik)
Ağız dışında da birçok hastalık, halitozise neden olabilir. Bunlar arasında:
- Üst ve Alt Solunum Yolu Hastalıkları: Sinüzit, bronşit ve zatürre gibi hastalıklar, ağız kokusuna yol açabilir.
- Gastrointestinal (GİS) Hastalıklar: Peptik ülser, mide kanseri, özofagus hastalıkları gibi durumlar da ağız kokusuna neden olabilir.
- Karaciğer Hastalıkları ve Kronik Böbrek Yetmezliği: Karaciğer yetmezliği veya böbrek fonksiyon bozuklukları da ağızda kötü kokuya yol açabilir.
- Metabolik Hastalıklar: Diyabet, bazı endokrin hastalıklar ve kanser gibi metabolik hastalıklar da ağız kokusu oluşturabilir.
Fizyolojik (Geçici) Halitozis
Fizyolojik halitozis, geçici bir durumdur ve şu etkenlerden kaynaklanabilir:
- Yemek Artıkları: Yediğiniz bazı yiyecekler (örneğin soğan, sarımsak) ağızda koku bırakabilir.
- Sigara İçiciliği: Sigara içmek, ağız kokusunu artıran en yaygın nedenlerden biridir.
- Menstruasyon: Kadınların adet dönemi sırasında hormonel değişiklikler de geçici ağız kokusuna yol açabilir.
- Kötü Ağız Hijyeni: Ağız hijyenine dikkat edilmemesi, plak ve tartarın birikmesine ve kötü kokuya yol açabilir.
Ağız kokusu (Halitozis) Tedavisi
Halitozis tedavisi, altta yatan nedenin doğru teşhis edilmesiyle başlar. Düzenli diş fırçalama, diş ipi kullanımı ve profesyonel diş temizliği ile ağız kokusu önlenebilir. Ayrıca ağız kuruluğu veya dental problemler düzeltilerek halitozis riski azaltılabilir. Diş çürükleri ve diş lezyonu tedavisi, kötü kokunun en sık nedenlerinden biri olduğu için önceliklidir. Ağız dışı kaynaklı durumlarda ise altta yatan hastalıkların tedavisi gerekir.