Protez

PROTEZ ÇEŞİTLERİ

Total, tam protezler:

Eğer ağızdaki tüm dişler kaybedilmişse total-tam- protezler yapılır.

Bölümlü Protezler 

Ağızda sabit protez yapmaya yetecek sayıda diş yoksa, kalan dişlerden ve dokudan destek alınarak yapılan takıp çıkarılabilen hareketli protezlere bölümlü protezler denir.Hareketli protezlerin üstündeki dişler kaliteli plastik dişlerden yapılmaktadır. Porselen dişler ister tam damak olsun ister bölümlü protez olsun hareketli portezlerde kullanılmamaktadır.

Kroşeli (kancalı) Bölümlü Protezler

Dayanak dişlerin gelecek yükü kaldıramayacağı, geniş diş eksikliği içeren durumlarda ya da diş ile sonlanmayan eksik diş alanları olduğunda hareketli protezler uygulanır. Ağızda dayanak olarak alınacak diş varsa bölümlü protez yapılır. Bölümlü protez, diş ve doku destekli protetik uygulamalardır. Diş desteği için, dişin dişetine yakın bombeli alan altında kalan kısmına, kroşe diye adlandırılan uclar gelerek tutuculuk sağlanır. Doku desteğini protezin oturduğu doku yüzeyi sağlar. Böylece kuvvet diş ve dokuya dağıtılmış olur.

Hassas Tutuculu Bölümlü Protezler

Hareketli bölümlü protezlerdeki kroşeler özellikle ön dişlerde estetik rahatsızlık yaratabilir. Ayrıca dişeti sağlığı yetersiz olan dişlere kroşe ile uygulanacak kuvvet dişin kaybedilmesine neden olabilir. Bu durumlarda bir tek dişe gelecek kuvvet, kronlarla dişlerin birbirlerine bağlanması ile dağıtılabilir. Hassas tutuculu protezler dişsiz boşlukların hareketli protezle desteklendiği, ağızda mevcut dişlerin, şekil, renk ve pozisyon bozukluklarının da sabit protezlerde düzeltildiği kombine bir protez türüdür. Sabit kronlar yapılırken dişsiz alana yakın olan kısımlarına da hassas tutucu adı verilen hazır malzemeler konulur. Böylece kron üzerine gelen estetik olmayan kroşe yerine ağızda görülmeyen estetiği bozmayan tutuculuk sistemi sağlanmış olur.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışarak uygulayınız.

Sabit Protez Nedir?

Köprü, kron, kaplama olarak da bilinen sabit protezler, ağızda az sayıda diş eksikliğinde uygulanan ve destek dişlerin kesilmesi (küçültülmesi) ile laboratuarda hazırlanıp dişlere yapıştırılan protezlerdir. Dişlerin ağizda görünen kisimlarinin yerine yapilan ve hasta tarafindan çikarilamayan protezlerdir. Takılıp çıkartılabilen protezlere oranla hasta tarafından daha kolay kabul edilir ancak uygulanabilmesi için bir takım koşulların var olması gereklidir. Dişlerin hazırlanması ve ölçü alınmasını takiben 3-4 seansda ve 1 haftada işlem tamamlanır. Protezin metal destekli seramik (porselen), Metalsiz seramik (porselen), Porselen laminate olmak üzere çeşitleri vardır. Ağzınıza en uygun olanı hekiminiz tarafından belirlenecektir.

Sabit Protezler 

Sabit protezlerde klasik ve günümüze kadar uygulanan yöntemlerde, protez oluşturulurken altyapi olarak metallerin dayanikliliğindan, üst yapi olarak da seramiğin estetiğinden faydalanılmıştır. Bu yöntem halen kullanilir olmakla birlikte artan estetik ihtiyaçlara cevap vermek için gelişen teknolojiyle birlikte çok değişik maddelerle doğal görünüşü birebir taklit edebilen sabit protez uygulamalari da artık klinik çözümlere eklenmiştir. Bunun için  Estetik Dişhekimliği bölümümüzde detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz. 

Kron hangi dişlere yapılır?

• Çürük veya başka bir nedenle aşiri madde kaybi olan,
• Renkleşmiş ve rengi geri döndürülemeyen dişlere,
• Şekil bozukluğu olan dişlere,
• zayıf kanal tedavisi görmüş dişlere (dişlerin kırılmasını önlemek için),
• İmplant üzerine

Köprü: Bir veya birden fazla diş eksikliğinde, komşu dişlerin küçültülüp, bunlara gelen özel kaplamalardan destek alınılarak ara boşlukların doldurulması işlemidır.

Kaplamada olduğu gibi diş hekiminiz tarafindan destek olarak alinacak dişler şekillendirilip ayni işlemler gerçekleştirilerek yapilir.

Eksik dişlerin yerine protez yapılmazsa ne olur?

Köprü yapilmadiği taktirde hastanin komşu dişleri ve diğer çenedeki karşit dişi, çekim boşluğuna doğru hareket eder. Bu nedenle bozulan diş kapanişi çürüklere ve diş kayiplarina yol açar.

Herhangi bir nedenle diş kaybı meydana geldiğinde komşu dişlerde bu boşluğa doğru hareket başlar. Bunun sonucunda yandaki dişlerde dişeti problemleri, bu boşluğa devrilmeye bağlı kemik kayıpları, estetikte bozulma ve çiğneme kuvvetlerinde değişiklikler meydana gelir. Eğer uzun süre bu boşluk implant yada köprü ile restore edilmezse bu komşu dişlerde de kayıplar olabılır.

Diş eksikliği ve yerine protez yapılmaması sonucu ortaya çıkan diğer problemler ise, çiğneme eksikliği ile ortaya çıkan sindirim bozuklukları ve hastalıklardır. Kayıp dişin konumuna göre konuşma bozuklukları ve estetik sorunlar olarak sayabiliriz.

Protez yapılması hastaya ne fayda sağlar?

Protezde, hastanin kaybolan fonksiyonlari tekrar kazandirilmaya ayni zamanda bozulan konuşmasinin da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olmasi amaçlanmaktadir.

Protez uygulamalariyla kaybedilen ağiz sağliği düzeltilirken toplum içinde eksik ya da harap olmuş dişlerle yaşamak zorunda kalan bireylerin psikolojik açidan da desteklenmesi sağlanir.

Bu da fonksiyonel bozukluklarin yani sira, insanlarda kendine güven duygusunun azalmasina neden olur.

Yillar boyunca insanlarin yemek yeme, çiğneme, yutkunma ve geceleri bazi nedenlerle diş gicirdatmalari sonucunda, dişler farkli oranlarda aşinirlar. Ayrica çürükler ve kaza sonucunda dişlerin bazi bölümlerinde kırılmalar oluşur. Bu gibi durumlarda, kron veya köprü adı verilen protezler ile dişlerin kaybolan yapilari, tekrar yerine konur.

*Web sitemizdeki bilgiler kişileri bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışarak uygulayınız.

YENİ PROTEZ KULLANMAYA BAŞLAYACAK HASTALARA ÖNERİLER

•         Yeni protezler ilk zamanlar ağızda  yabancı ve büyükmüş hissi verecektir. Bu nedenle dudak ve yanaklarda doluluk hissi duyulacaktır. Alt çenede hareketlilik çoktur ve alt proteze alışmak, üst proteze alışmaktan daha zordur. Alt protez daha çok hareket edecek ve yerinden çıkacaktır.
•         İlk günlerde salgı bezlerinin uyarılması sonucu tükürük miktarı genellikle artar. Bu durum zamanla geçecektir. 
•         Protezlerle rahat  konuşmak  biraz zaman alabilir. Yüksek sesle okuyarak  ve doğru telaffuz edilmeyen kelimeleri tekrar ederek normal hale getirilmeye çalışılmalıdır.
•         Tam protezlerle daha rahat  yemek yiyebilmek en az 4-6 hafta sürebilir. Hasta başlangıçta küçük parçalara bölünmüş yumuşak besinler çiğnemelidir. Sağ veya sol hangi taraf daha rahatsa o taraf ile ve dudaklarını açmadan ve küçük lokmalar alarak yavaş yavaş çiğnemelidir. Tam protezlerle özellikle ilk haftalarda ön dişlerle kesinlikle ısırılmamalıdır. Bu durum protezlerin arka kısımlarının dokulardan uzaklaşmasına sebep olur.
•         Dil, dudak ve yanakların protezin kontrolünde büyük etkisi vardır. Daha önce  protez kullanmış hastalar bunu kısa sürede ve rahatlıkla başarma şansı vardır. İlk defa protez kullanan hastalarda  bu iş biraz zaman alır.
•         Hasta şayet çok uzun süre dişsiz kalmışsa, dişsiz halde protezli olduğundan daha rahat ve kolaylıkla yemek yiyebilir. Bu sağlıklı bir şekil değildir ve proteze alışma süresini uzatabilir. Fakat protezlerine alıştıktan sonra protezli halde çok daha rahat ve etkili yiyebilecektir.
•           Protezlerin yumuşak dokular üzerinde oturması ve fonksiyon esnasında hareket etmesi sonucu, yapımına ne kadar özen gösterilmiş olursa olsun ,bazı yerlerinde vuruklar olabilir. Hasta hekimin dediği günlerde mutlaka gelmeli ve protez düzeltilmelidir.Vurukların hasta tarafından alınması çok yanlıştır. Hasta vuran yerlerin alınması için hekime gelmeden önce protezlerini en az 9 saat kullanmış olmalıdır.Ancak bu süre vuruk yerlerinin görülebilmesini sağlar.
•           Protezler geceleri takılmamalı dokulara istirahat verilmelidir (ilk birkaç gün sonras ). Bu durum dokuların sağlığı açısından çok önemlidir.Geceleri protezlerini çıkaramama durumunda olan genç insanlar ise gündüz ve uygun olan bir zamanda ağız dokularını dinlendirmelidir. Ayrıca gece protez kullanılması tutuculuğu az  olan bu tür protezlerin yanağın yastığa dayanması ve geceleyin nöromuskuler kontrol mekanizmasının zayıflaması sonucu ağızdan bile çıkabilmesine yol açabilir.
•           Protez yaptıran hasta protezleri kullanmaya kararlı olmalıdır. Bunun için de onları mümkün olduğu kadar uzun süreler ağızda tutmaya çalışmalıdır. Protezlerin etrafındaki çevre dokuları birkaç hafta kullanımdan sonra çok daha normal olarak fonksiyon yapacaklardır.
•           Protezler geceleri çıkarıldığında su içinde bırakılmalıdır.Bu durum onların kurumasına mani olur ve muhtemel boyutsal değişikliklerin olmamasını sağlar. 
•           Hastaların %35 ‘i dillerini geri çekerek dururlar.Protez kullanan insan dilini biraz önde tutmaya alışmalıdır.Bu durum alt protezin tutuculuğunda  katkıda bulunur. 
•           Tam protez kullanan hastalarda, doğal dişleri olan insanlar gibi, belirli aralıklarla kontrol edilmelidir.Çeşitli faktörlere bağlı olarak protez altındaki dokular değişebilir.Bu durumun hastanın genel sağlığı ile de ilişkisi vardır.Zamanla protez dokularla uyumunu kaybeder ve hasta bu durumu fark edinceye kadar dokularda zararlara sebep olabilir.Protezle ilgili veya ilgisiz ağızda çeşitli lezyonlar ortaya çıkabilir.Bu nedenle tam protez kullanan hastalar yılda en az bir kere hekim tarafından dikkatle muayene edilmelidir.
•         Yeni protezlerin dokuları hafifçe vurması ve genel bir sıkılık hissi gayet normaldir ve zaman içerisinde hekim tarafından düzeltilir veya kendiliğinden geçer. Onun için hastanın kendi iradesini kullanarak eski protezlerini takmaması ve biraz sabretmesi gerekir.Bu durumda eski protezlerin muayenehanede alıkonulması bile düşünülebilir. Hasta sık sık kontrol ederek yeni protezlerin vurmamasını sağlamalıdır.

İnley / onley 

Inley/onleyler, dolgunun yapılmasının zor olduğu, fazla diş dokusu kaybının bulunduğu durumlarda, ancak dişin kaplama yapılacak kadar doku kaybına sahip olmadığı durumlarda tercih edilmektedir.

Inley/onleyler farklı malzemeler kullanılarak yapılabilmektedir. Bu malzemeler, seramik veya fiberle güçlendirilmiş dolgu materyalleridir. Malzeme seçimi; hastanın diş yapısına, dişlerin kapanışına ve komşu/karşıt dişlerde var olan restorasyonların durumuna bağlı olarak hekim tarafından seçilmektedir. Genellikle, kanal tedavisi görmüş dişlerde veya diş formunun ağız içinde tekrardan oluşturulamayacak kadar büyük madde kayıplarının olduğu durumlarda tercih edilmektedir. Bu restorasyonlar sayesinde, komşu dişlerle olan kontaklar ve diş formu olması gerektiği şekilde geri kazandırılabilmektedir. 

Inley/onleyler uygulama aşamalarında, öncelikle diş dokuları çürükten temizlenip hazırlanır. Sonrasında hazırlanan dişten ölçü alınır. Ölçü alımı ise iki farklı teknikle yapılabilmektedir. İlki, hamur kıvamında olan ölçü malzemeleri ile alınan klasik ölçü olup, ikinci yöntem ise dijital tarama sistemleri (CAD/CAM) kullanılarak alınan ölçüdür. Daha sonra inley/onley; alınan ölçüye göre, laboratuvar ortamında veya dijital tarama sisteminin üretim kısmında hazırlanır. Bu şekilde hazırlanan inley/onleyler, özel ve hassas yapıştırma sistemi kullanılarak dişe yapıştırılır.

                                        

 

*Web sitemizdeki bilgiler kişileri bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışarak uygulayınız.