DİŞETİ HASTALIKLARININ OLUŞUMU VE SINIFLANDIRILMASI
Dişlerin üzerinde yemek artıklarının birikmesi ile mikroorganizmaların çoğalması söz konusu olursa (plak oluşlumu) bu durum dişetinde iltihaba neden olmaktadır. İltihaplı dişeti, normale göre daha koyu renkli – kırmızı, kolay kanayan – örneğin diş fırçalarken, parlak yüzeyli ve şiştir. Diş çevresi destek dokular; diş eti, diş kökü, çene kemiği ve dişin kökünü çene kemiğine bağlayan liflerdir ve bu yapı “periodonsiyum” adını alır. Eğer iltihap derin dokuları etkilememişse buna gingivitis (dişeti iltihabı) denir. Genellikle hastanın kendi bakımı ve profesyonel bir temizlik ile durum geriler ve dişetleri sağlıklı hale gelir.
Dişeti iltihabı – Gingivitis, tedavi edilmezse kişinin genetik alt yapısı da buna yatkınsa, durum daha derin dokuları etkileyerek; diş çevresi dokuların iltihabı anlamına gelen periodontitis ortaya çıkar. Periodontitiste diş eti ile birlikte yukarıda belirtilen diğer dokuların da etkilendiği durumlar “periodontitis” olarak tanımlanır. Periodontitisin belirtileri; diş etinde kanama, kırmızı/mavimsi-morumsu renk değişikliği, diş eti çekilmesi, diş eti büyümesi, dişlerde yer değiştirme, aralanma, uzama, sallanma, abse oluşumu, hassasiyet ve kötü ağız kokusudur. Ağrı genellikle abse oluşumu ile birlikte görülür. Sonuçta periodonsiyumda enfeksiyon, estetik bozukluk, çiğneme kaybı ve yapılacak protezleri taşıyamayacak hastalıklı ve desteği azalmış bir alt yapı meydana gelir.
Kronik periodontitis
En sık görülen periodontitis tipidir. Erişkin yaştaki bireylerin çoğunda mevcuttur. Çok yavaş ilerler, belirtileri geç ve zor farkedilir veya normal zannedilerek önemsenmez. Bu nedenle bazen tedavide geç kalınmış olunabilir. Dişi çevreleyen destek dokuların enfeksiyonu ve yıkımıdır. Sırasıyla diş eti, diş etini dişe bağlayan ve diş kökünü diş kemiğine bağlayan lifler ve diş kemiği eriyerek cep meydana gelir. Diş eti altındaki kök yüzeyi üzerinde mikrobiyal dental plak ve diş taşları, aynı zamanda cep boşluğu içinde bakteriler ve yiyecek artıkları birikerek ve çoğalarak bu enfeksiyonun daha derin dokulara ilerlemesine ve dişin kemik desteğinin azalmasına neden olur.
Belirtileri; koyu kırmızı, morumsu diş eti rengi, diş eti çekilmesi/büyümesi, dişlerde aralanma, uzama, dönme, sallanma, fonksiyon bozukluğu, dişler arasına ve cepler içine yiyecek artıklarının dolması, abse oluşumu, ağız kokusu, estetik bozukluk olarak sıralanabilir. Başlangıç ve orta düzeydeki kronik periodontitis cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilirken, ileri düzeydeki kronik periodontitis ilave cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. Diyabet gibi bazi sistemik hastalıklar ve bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar, stres ve sigara gibi faktörler kronik periodontitisin şiddetini ve tedaviye verdiği yanıtı etkiler.
Agresif periodontitis
Daha az sıklıkla ama daha şiddetli şekilde ve genç bireyleri etkileyen periodontitis tipidir. Bu durum kalıtsal da olabilir. Bireyler sistemik olarak sağlıklıdır. Yerel ve yaygın olmak üzere 2 tipi vardır. Yerel tipinde diş eti ile ilişkili klinik belirtiler az, ama cep derinliği ve kemik yıkımı ileri boyuttadır. Yaygın tipinde ise, hem klinik belirtiler de fark edilebilir düzeydedir hem de kemik kaybı daha çok sayıda dişi etkilemiştir. Tedavisi kronik periodontitise göre daha zor ve karmaşıktır.
Sistemik hastalıklarla birlikte görülen periodontitisle
Periodontitis; bazı kan hastalıkları, metabolik hastalıklar, genetik hastalıklar ve bağışıklık sistemini etkileyen hastalıkların ağız içi belirtisi olarak da görülebilir. Tedavisi tip doktoruyla beraber yürütülür.
Nekroz oluşturan periodontal hastalıklar
Dişler arasını dolduran üçgen şeklindeki diş etinin tepesinden başlayarak diş etinin yok olmasına(nekroz) ve tedavi edilmediğinde ilerleyerek kemik erimesine yol açan periodontal hastalıklardır. Sigara içenlerde, psikolojik stres altında olanlarda, ağız hijyeni çok kötü olanlarda, AIDS hastalarında daha sıklıkla görülür. Hastalar şiddetli ağrıdan şikayet ederler.
Diş eti absesi ve periodontal abseler
Diş etine batan yabancı maddeler diş etinde abse meydana getirir. İlgili bölgede kırmızı renk, şişlik ve hassasiyet vardır. İleri kemik erimesi olan ve tedavi edilmemiş vakalarda ise periodontal cep içindeki bakteri sayısının artması ile derin dokuları etkileyen periodontal abseler meydana gelir. Ağrı, şişlik, kırmızı – morumsu renk, kanama, cerahat akışı gibi belirtiler gösterir.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışarak uygulayınız.